YoHoCo a Lisboa!

De jaarlijkse studiereis van YoHoCo vond dit jaar plaats van 24 – 28 oktober 2007. Na een aantal jaren achter elkaar het noorden en oosten van Europa verkend te hebben, met bestemmingen als Edinburgh, Berlijn, Boedapest en Helsinki, was dit jaar gekozen voor een zuidelijke bestemming: Lissabon. Bijkomend voordeel was dat Portugal in de tweede helft van 2007 het voorzitterschap van de Europese Unie bekleedde, een mooi aanknopingspunt om de eerste contacten te leggen.

Uit kostenoverwegingen heeft de reiscommissie al snel besloten om niet vanaf Schiphol te vliegen, maar vanaf Zaventem. Wel zou voor de transfer van en naar Den Haag worden gezorgd voor busvervoer. Zo gezegd, zo gedaan: op woensdag 24 oktober verzamelde de groep van 25 jonge ambtenaren op Den Haag Centraal. De reis naar Brussel en de aansluitende vlucht naar Lissabon verliepen probleemloos. Met een klein beetje proppen lukte het zelfs om de hele groep tegelijk in de Portugese Aerobus te krijgen, die ons vervolgens vlakbij het hotel afzette.

Het eerste werkbezoek vond plaats op donderdagochtend. Om half 10 werden we verwacht bij het Portugese parlement, de Assembleia da Républica. Een medewerker van de dienst communicatie leidde ons door het gebouw, het Palácio Sao Bento. Na de rondleiding volgde een inhoudelijke discussie met een drietal medewerkers van het parlement, over uiteenlopende onderwerpen als de recente wijzigingen in de werkwijze van de Assembleia en de behandeling van Europese dossiers. Ook de Portugese politieke structuur (van links via linkser naar extreem-links, rechts lijkt niet te bestaan) kwam aan bod.

Vlak voor vertrek was al aangekondigd dat de plaatsvervangend griffier van de Assembleia de YoHoCo-delegatie een lunch zou aanbieden. En wat voor lunch! Een zeer uitgebreid driegangenbuffet stond voor ons (en vooruit, ook voor een aantal parlementariërs) klaar op de bovenste verdieping van het parlementsgebouw. Voeg daar nog een – naar het scheen onbeperkte – hoeveelheid goede wijn, een glaasje port en een sterke espresso aan toe, en het moge duidelijk zijn dat deze lunch niet meer stuk kon.

Per taxi begaf de hele groep zich vervolgens richting Lapa, één van de buitenwijken van Lissabon. Hier zouden de twee volgende afspraken plaatsvinden. Allereerst werden we ontvangen bij de Portugese ombudsman, de Provedor da Justiça. Een van de twee plaatsvervangende ombudsmannen en een van de afdelingshoofden vertelden ons over de structuur en de werkwijze van dit Hoge College. Een opvallend verschil met Nederland was bijvoorbeeld, dat de Provedor ook het beheer heeft over de kindertelefoon en een vergelijkbaar systeem voor ouderen.

De tweede afspraak in Lapa was een receptie bij de Nederlandse ambassadeur te Portugal. Zijn residentie bevindt zich in een prachtig oud pand, letterlijk om de hoek bij de Provedor. De receptie vond in verband met het mooie weer plaats in de grote tuin achter de residentie, waar het prima genieten was van de najaarszon. Behalve de ambassadeur waren ook een aantal medewerkers van de ambassade aanwezig, die ons meer konden vertellen over de Portugese mentaliteit en – niet geheel onbelangrijk – the places to be.

De twee laatste officiële bezoeken waren op vrijdag gepland. In de ochtend toog de hele groep met een van de typische Lissabonse trammetjes naar de panden van het Tribunal Supremo Administrativo, de Portugese variant op de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Twee van de rechters zetten uiteen hoe de bestuursrechtspraak in Portugal geregeld is. Daarnaast vertelden ook zij over recente wijzigingen in de organisatorische structuur van de afdeling.

Het laatste bezoek – dit keer na een lunch op eigen gelegenheid – was aan de Tribunal de Contas, de Portugese rekenkamer. De directeur van de organisatie – geassisteerd door het hoofd Bedrijfsvoering die de powerpoint-presentatie bediende – hield na het algemene praatje over de rechten en bevoegdheden, een zeer enthousiast verhaal over de kwaliteit van de onderzoeken van de rekenkamer. Belangrijkste oorzaak: de rekenkamer brengt alle onderzoeken in rekening bij de onderzochte partij. Naast een eventuele boete in het geval van wanbeleid, kun je dan als overheidsinstelling ook nog de rekening betalen voor het onderzoek dat tot de boete heeft geleid!

Het laatste geplande onderdeel van de studiereis vond plaats op zaterdag. Hoewel niet verplicht, bleken toch bijna alle deelnemers mee te gaan naar het voormalig koninklijk paleis: het Palácio Ajuda. De Portugese ambassadeur in Den Haag had voor vertrek geregeld dat hier een gids voor ons klaar zou staan voor een uitgebreide rondleiding. In twee uur tijd hebben we alle toonzalen gezien, waar overigens enkele dagen eerder nog de Russische president Poetin was rondgeleid.

Het officiële gedeelte van de studiereis was zeker een succes, maar ook het meer sociale deel van de reis viel zeker bij iedereen in de smaak. Lissabon bood meer dan genoeg mogelijkheden voor lekker eten, uitgaan en sightseeing. Absoluut pluspunt was het geweldige weer waarop we werden getrakteerd: strak blauwe luchten met volop zon en een temperatuur van tussen de 22 en 25 graden. Puur genieten en zeker voor herhaling vatbaar!

YoHoCo Reiscommissie 2007
Paul Breitbarth, Michiel Gorsse, Volker Lieffering, Henk Jan Starrenburg en Wendy van der Sluijs